حلقه‌های گفتوگو
«حلقه‌های گفتوگو»
- حلقه‌های گفتوگو چیست؟
حلقه‌های گفتوگو طرحی ابتکاری است که نخستین بار در بهار سال 1991 میلادی توسط آنجلو جان لوئیس و با حمایت یک هیئت برنامه‌ریزی دوازده نفره در دانشگاه پرینستون ایالات متحده ابداع شد. از آن زمان تاکنون نهادها، سازمان‌ها، ارگان‌ها، شرکت‌ها و مجموعه‌های زیادی از این شیوۀ ابتکاری سود می‌برند.
حلقه گفتوگو فرایند مهمی است که افراد هر مجموعه می‌توانند از آن بهره بگیرند تا ارتباطی احترام‌آمیز را تجربه کنند، از همدیگر بیاموزند و دانش فرهنگی‌شان را حفظ و اشاعه دهند.
حلقه‌های گفتوگو به عنوان راهبردی برای آموختن و یاد گرفتن مورد استفاده قرار می‌گیرد تا فهم افراد از دانش بومی و نحوه استفاده از این دانش در آنان ارتقا یابد. این راهبرد مناسب افراد در تمام سطوح یادگیری است.
- حلقه‌های گفتوگو به مثابه یک فرایند
حلقه‌های گفتوگو فرایندی است که امکان تحقق یادگیری دسته‌جمعی را ایجاد می‌کند و غالبا به حس هماهنگی، رفاقت و حلالیت فزاینده می‌انجامد. جدلگاهی به وجود می‌آورد که موجب صداقت ارتباطی و ترویج تعهد می‌شود. مردم در حلقه‌های گفتوگو، خوب گوش دادن به همدیگر و حرف زدن را با رعایت نوبت تجربه می‌کنند.
- فواید حلقه‌های گفتوگو
یک حلقه گفتوگو می‌تواند:
- در آموزشگاه، برنامه درسی و تجربه یادگیری دانش‌آموزان را تقویت کند.
- توان ارتباطی را با همدیگر، با آموزشگاه و با اجتماع توسعه می‌دهد.
- در جامعه به مردم امکان می‌دهد با احترام دو جانبه دیدگاه‌های هم را بررسی کنند.
- محیط امنی برای صادقانه حرف زدن و شنیده شدن را فراهم می‌کند.
- افراد را در ایده‌یابی توانمند می‌کند و در عین حال عاداتی چون احترام، مسئولیت‌پذیری و پاسخگو بودن را افزایش می‌دهد.
- می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای آموزش و یادگیری دو جانبه بهره برد.
- مراحل یک حلقه گفتوگو
- مشارکت‌کنندگان در دایره می‌نشینند. (کسی در مرکز نیست)
- یک تسهیلگر فرایند را معرفی می‌کند.
- سلسله‌مراتبی وجود ندارد و همه مشارکت‌کنندگان از فرصت برابر برخوردارند.
- یک ابزار توانبخش در جهت حرکت عقربه‌های ساعت در دایره دست به دست می‌شود و به هر کس که می‌رسد، او فرصت حرف زدن پیدا می‌کند.
- هر گروه ابزار توان‌بخشی را انتخاب می‌کند که برایش معنی و ارزش داشته باشد.
- همه افراد به کسی که حرف می‌زند با علاقه گوش می‌کنند.
- هر کس به نوبه خود مجال حرف زدن دارد؛ در جهت عقربه‌های ساعت د در دایره در دور نخست، مشارکت‌کنندگان خود را معرفی می‌کنند و چیزی در مورد خود با دیگران در میان می‌گذارند که شاید بقیه اطلاعی از آن ندارند.
- در دور دوم مشارکت‌کنندگان در مورد پرسشی محوری بحث می‌کنند.
- بحث و تبادل‌آرا صرفا به ترتیب –نه از این سو به آن سوی دایره- انجام می‌گیرد.
- مشارکت‌کنندگان باید توجه، درک و احترام خود را نسبت به هم ابراز نمایند.
- تسهیلگر زمانی را به مشارکت‌کنندگان اختصاص می‌دهد تا افکار و ارزیابی‌های خود را یادداشت کنند.
- دور نهایی بر تاملات افراد متمرکز می‌شود.
- تسهیلگر به افراد اطمینان می‌دهد که حلقه را بدون تمام کردن هیچ بحثی ترک نخواهند کرد.
- نحوه برگزاری یک حلقه گفت‌وگوی موثر
برای اطمینان از برگزااری گفت‌وگویی دقیق و موثر، توصیه می‌شود که:
- هر حلقه از تعداد مشخصی افراد تشکیل شود؛ طوری که بتوان آن را اداره کرد. اگر گروه خیلی پر تعداد باشد، بهتر است برای مدیریت آن از افرادی دیگر به عنوان دستیار کمک گرفت.
- برای استفاده اجتماعات محلی از حلقه‌های گفتوگو باید با آنان رای‌زنی و مشورت کرد.
- اعضای هر مجموعه دعوت به حضور در این فرایند می‌شوند.
- اعضا یا مسئولین هر مجموعه‌ای که درگیر این فرایند می‌شوند، نحوه مشارکت را آموزش می‌بینند.
- پرسشی محوری مطرح گردد یا هدف مشخصی دنبال شود.
- حتما از یک ابزار توانبخش استفاده شود.
سرآخر اینکه حلقه گفتوگو باعث می‌شود افراد در محیطی امن و بدون تنش به موضوعی مناقشه‌برانگیز بپردازند پیش از آنکه کار به سطوح بالاتر مدیریتی ارجاع شود.